1η Σχολή Θαλάσσιας Διατήρησης: Εκπαιδευτικό υλικό

Sorry, this entry is only available in Ελληνικά.

Το επιμορφωτικό σεμινάριο “Διαχείριση και προστασία των ειδών Caretta caretta & Chelonia mydas” αποτελεί το πρώτο ενός συνόλου επτά (7) αντίστοιχων, τα οποία υλοποιούνται στο πλαίσιο λειτουργίας της Σχολής Θαλάσσιας Διατήρησης (Marine Conservation School) του έργου Life MareNatura (WP4). Φορέας διοργάνωσης του σεμιναρίου είναι ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής – Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., σε συνεργασία με τον ΑΡΧΕΛΩΝ – Σύλλογο Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας.

Τις δύο πρώτες εβδομάδες, μέλη του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α, του ΑΡΧΕΛΩΝ και της ακαδημαϊκής κοινότητας, δίδαξαν σε μέλη του Marine Conservation Task Force (M.C.T.F.) και του προσωπικού του Ο.ΦΥ.ΠΕ.ΚΑ. Την τρίτη εβδομάδα, επιλεγμένα μέλη του M.C.T.F., καθώς και προσωπικό των Μονάδων Διαχείρισης που σχετίζονται με τα είδη (Μ.Δ.9, Μ.Δ.11, Μ.Δ.23 και Μ.Δ.24), ανέλαβαν την εκπαίδευση επιπλέον στελεχών του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. σε θέματα διαχείρισης και προστασίας των ειδών, χαρτογράφησης απειλών καθώς και μεθοδολογίας εντοπισμού των ενδιαφερόμενων μερών (stakeholders).

Το σεμινάριο προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία των ειδών θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas, για τη διασφάλιση της διατήρησής τους.

Το Εκπαιδευτικό υλικό του 1ου Σεμιναρίου προήλθε από τις θεωρητικές και πρακτικές ενότητες που διδάχτηκαν κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων κατάρτισης του σεμιναρίου.

Σχολή Θαλάσσιας Διατήρησης

Ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. αποτελεί τον κύριο δικαιούχο για την υλοποίηση του Πακέτου Εργασίας (Π.Ε.) 4 του Έργου Life MareNatura, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις δράσεις που αφορούν στη βιωσιμότητα, στην αναπαραγωγή και στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του Έργου. Στο πλαίσιο των Δράσεων του Π.Ε. 4, εντάσσεται και η σύσταση και λειτουργία της Σχολής Θαλάσσιας Διατήρησης – Marine Conservation School.

Δομή

Η Σχολή υλοποιείται υπό τη μορφή σεμιναρίων κατάρτισης και αποσκοπεί στην εκπαίδευση των ομάδων που σχετίζονται με τα είδη-στόχους, παρέχοντας τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία αυτών. Η κατάρτιση περικλείει θεωρία και πρακτική με θεματικές παρουσιάσεις, συνεδρίες κοινών έργων καθώς και συμμετοχή σε έρευνες πεδίου.

Συμμετέχοντες Εταίροι

Στη Σχολή συμμετέχουν οι Εταίροι του Έργου, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ΜΟm – Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, ΑΡΧΕΛΩΝ – Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, Nature Conservation Consultants, Ινστιτούτο Προστασίας και Έρευνας Περιβάλλοντος– ISPRA, WaterProof Marine Consultancy & Services BV. Αυτοί, σε συνεργασία με τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. υλοποιούν τα σεμινάρια και είναι υπεύθυνοι για την εκπόνηση μιας σειράς Οδηγών Καλών Πρακτικών, παροχής οδηγιών για την αντιμετώπιση σημαντικών απειλών των ειδών-στόχων καθώς και νέων τεχνικών έρευνας πεδίου.

Απώτερος στόχος

Η δημιουργία και λειτουργία της Σχολής Θαλάσσιας Διατήρησης ως μόνιμης δομής του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., μετά και την ολοκλήρωση του Έργου, αποτελεί τον απώτερο στόχο. Μέσω αυτής, θα εξασφαλίζεται η συνεχής εκπαίδευση των στελεχών του Οργανισμού, ώστε να ενισχύονται οι ικανότητές τους και να αποκτούν νέες δεξιότητες μέσα από μια αέναη διαδικασία.

Πρώτο σεμινάριο κατάρτισης

Ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., σε συνεργασία με τον ΑΡΧΕΛΩΝ – Σύλλογο για την Προστασία Θαλάσσιας Χελώνας, διοργάνωσε το 1^ο σεμινάριο κατάρτισης με τίτλο «Διαχείριση και προστασία των ειδών Caretta caretta και Chelonia mydas». Αυτό έλαβε χώρα στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς και είχε ως σκοπό την παροχή των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση των αναφερόμενων ειδών.

Η κατάρτιση στόχευσε στην απόκτηση γνώσεων για τα δύο είδη των θαλάσσιων χελωνών που αφορούν σε:

βασικά στοιχεία της βιολογίας τους,
τεχνικές και πρωτόκολλα παρακολούθησής τους,
κύριες πιέσεις και απειλές τους,
εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων για τη διατήρηση τους,
αναγνώριση εμπλεκόμενων μερών στη διαχείριση και προστασία τους.

Θεματικές ενότητες

Το σεμινάριο διαρθρώνεται στις εξής τέσσερις (4) ευρύτερες θεματικές ενότητες:

Στοιχεία βιολογίας και οικολογίας
Πιέσεις και απειλές
Παρακολούθηση, διαχείριση και προστασία
Πρακτικές ενίσχυσης αντικτύπου

Θεματική Ενότητα 1: Στοιχεία βιολογίας και οικολογίας

Στην ενότητα αυτή δίνονται οι βασικές έννοιες που αφορούν στα μορφολογικά χαρακτηριστικά και τους τρόπους ταυτοποίησης του είδους, του φύλου και των ατόμων των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas. Περιγράφεται συνοπτικά ο κύκλος ζωής τους και τα κυριότερα ενδιαιτήματά τους. Επιδιώκεται η αρχική επαφή του επιμορφούμενου με τα είδη προκειμένου να είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει και να κατανοήσει τις βασικές αρχές που διέπουν τα στάδια της ζωής τους.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Περιγραφή της βιολογίας και του κύκλου ζωής των ειδών
Διάκριση ειδών και φύλου
Διάκριση των σχέσεων ειδών – ενδιαιτημάτων

Εισηγήτριες: κα. Παναγοπούλου, κα Κασιμάτη

Παρουσιάσεις ενότητας:

Θεματική Ενότητα 2: Πιέσεις και απειλές

Στη θεματική ενότητα περιγράφονται οι σημαντικότερες πιέσεις και απειλές των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas και δίνονται πληροφορίες αναφορικά με τα αίτια που τις προκαλούν. Αναλύεται η έννοια των αθροιστικών πιέσεων που προκαλούνται στα θαλάσσια περιβάλλοντα και η πολυπλοκότητα που αυτές δημιουργούν. Ειδική αναφορά γίνεται στις επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή στα διάφορα στάδια της ζωής των ειδών, της μακροπρόθεσμης εξέλιξης τους με βάση τις επιπτώσεις αυτές, καθώς και των διαχειριστικών μέτρων που μπορούμε να λάβουμε προκειμένου να περιορίσουμε το δυσμενή αντίκτυπό τους. Η ενότητα παρέχει το βασικό πλαίσιο κατανόησης των φυσικών και ανθρωπογενών πιέσεων και απειλών που δέχονται τα είδη.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Αξιολόγηση των πιέσεων και απειλών των ειδών
Εκτίμηση της επίδρασης των αθροιστικών πιέσεων στα είδη
Διάκριση των περιοχών υψηλού ρίσκου των ειδών
Εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα είδη
Συσχέτιση της μετατόπισης κατανομής των ειδών με τα αίτια πρόκλησης της

Εισηγητές/εισηγήτριες: κ. Δημητριάδης, κ. Μαζάρης, κα Παναγοπούλου

Παρουσιάσεις ενότητας:

Θεματική Ενότητα 3: Παρακολούθηση, διαχείριση και προστασία

Στην ενότητα αναλύονται τα βήματα κατάρτισης, εφαρμογής και αξιολόγησης ενός σχεδίου διαχειριστικών μέτρων. Δίνονται πληροφορίες αναφορικά με τους τρόπους παρακολούθησης και καταγραφής των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas, προκειμένου για τη συλλογή δεδομένων, απαραίτητων για την τεκμηριωμένη εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων προστασίας και διατήρησής τους καθώς και για την μετέπειτα αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εφαρμοσθέντων. Αποτυπώνονται οι δράσεις που λαμβάνουν χώρα στις παραλίες ωοτοκίας, του βασικού στόχου διατήρησης των ειδών, καθώς και αυτών που σχετίζονται με την αλιεία. Δίνεται επίσης το νομικό πλαίσιο που διέπει τα είδη των θαλάσσιων χελωνών, Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις θαλάσσιες χελώνες και Εθνικό Σύστημα Εκβρασμών.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Περιγραφή σταδίων ενός διαχειριστικού σχεδίου δράσης
Διάκριση των βασικών μεθόδων παρακολούθησης των ειδών
Ορισμός του Εθνικού Σχεδίου Δράσης και του Συστήματος Εκβρασμών για τα είδη
Εξήγηση του νέου θεσμικού πλαισίου για την προστασία των ειδών

Εισηγητές/εισηγήτριες: κ Sourbes, κα Παναγοπούλου, κα. Θεοδώρου, κ. Φυτίλης, κα Κασιμάτη, κ. Σουρουλίδης

Παρουσιάσεις ενότητας:

Θεματική ενότητα 4: Monitoring, Έρευνα, Προστασία: μερικές σημαντικές έννοιες για τη διατήρηση των θαλάσσιων χελωνών Πρακτικές ενίσχυσης αντικτύπου

Στην ενότητα δίνονται βασικές πληροφορίες μεθοδολογίας αναγνώρισης και αποτύπωσης των εμπλεκόμενων μερών κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης και εφαρμογής ενός διαχειριστικού σχεδίου δράσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η πρακτική χαρτογράφησης των παικτών ανάλογα με την επιρροή και το ενδιαφέρον τους σε σχέση με τα σχεδιαζόμενα μέτρα. Αναφέρονται τρόποι ενίσχυσης μηχανισμών με έμφαση στην ενεργό εμπλοκή των τοπικών φορέων, προκειμένου για την επίτευξη των μέγιστων αποτελεσμάτων από την εφαρμοζόμενη πολιτική των μέτρων. Εφαρμοσμένες διαχειριστικές δράσεις στην προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου, αναλύονται ως παράδειγμα καλής πρακτικής. Αποσκοπείται η ενίσχυση των ικανοτήτων στα αντικείμενα της ενότητας, των στελεχών των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που εμπλέκονται ήδη στη διαχείριση και προστασία των ειδών θαλασσίων χελωνών, καθώς και στην απόκτηση γνώσεων από άτομα που θα εμπλακούν σε έναν μελλοντικό χρόνο.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Διευκρίνηση του ρόλου των ενδιαφερόμενων-εμπλεκόμενων μερών, στη διαχείριση και προστασία των ειδών
Σχεδιασμός τρόπου αποτύπωσης των ενδιαφερόμενων-εμπλεκόμενων μερών σε μια δράση που αφορά στο περιβάλλον
Ανάλυση επιτυχημένων παραδειγμάτων μέτρων διαχείρισης

Εισηγήτριες: κα Μπαζιώτη, κα Καραμπέρου

Παρουσιάσεις ενότητας: