Το επιμορφωτικό σεμινάριο “Διαχείριση και προστασία των ειδών Caretta caretta &  Chelonia mydas”, αποτελεί το αρχικό από μια σειρά επτά (7) αντίστοιχων, τα οποία υλοποιούνται στο πλαίσιο λειτουργίας της Σχολής Θαλάσσιας Διατήρησης (Marine Conservation School) του έργου Life MareNatura (WP4). Φορέας  διοργάνωσής του υπήρξε ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής – Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., σε συνεργασία με τον ΑΡΧΕΛΩΝ – Σύλλογο Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας.

Σκοπός του σεμιναρίου ήταν η παροχή, σε μέλη της Ειδικής Ομάδας Θαλάσσιας Διατήρησης (M.C.T.F.) και του προσωπικού του Ο.ΦΥ.ΠΕ.ΚΑ., εξειδικευμένων γνώσεων και δεξιοτήτων, των απαιτούμενων για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία των δύο ειδών θαλάσσιων χελωνών, για την ουσιαστική συμβολή στη διατήρηση των πληθυσμών τους.

Κατά τη διάρκεια των τριών (3) εβδομάδων θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, που πραγματοποιήθηκε στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς, αξιοποιήθηκε εκπαιδευτικό υλικό το οποίο κάλυψε θεματικές, των ειδών Caretta caretta & Chelonia mydas, σχετικές με:

• βασικά στοιχεία βιολογίας,
• τεχνικές και πρωτόκολλα παρακολούθησης,
• κύριες πιέσεις και απειλές,
• εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων για σκοπούς διατήρησης,
• αναγνώριση εμπλεκόμενων μερών στη διαχείριση και προστασία.

Για κάθε θεματική ενότητα που συγκροτεί τη δομή του εκπαιδευτικού υλικού του σεμιναρίου, το οποίο είναι διαθέσιμο μέσω της παρούσας ιστοσελίδας, παρέχονται:

• εισαγωγικά στοιχεία,
• εκπαιδευτικοί στόχοι,
• εισηγητές/τριες,
• ανάλυση,
• παρουσιάσεις/PPTs
• πηγές περαιτέρω πληροφόρησης,
• ερωτήσεις γνώσεων.

Θεματικές ενότητες

Οι τέσσερις (4) ευρύτερες θεματικές ενότητες, διαμορφώνονται ως εξής:

1. Στοιχεία βιολογίας και οικολογίας
2. Πιέσεις και απειλές
3. Παρακολούθηση, διαχείριση και προστασία
4. Πρακτικές ενίσχυσης αντικτύπου

Θεματική Ενότητα 1: Στοιχεία βιολογίας και οικολογίας

Στην ενότητα αυτή δίνονται οι βασικές έννοιες που αφορούν στα μορφολογικά χαρακτηριστικά και στους τρόπους ταυτοποίησης του είδους, του φύλου και των ατόμων των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas. Περιγράφεται συνοπτικά ο κύκλος ζωής τους και τα κυριότερα ενδιαιτήματά τους. Επιδιώκεται η αρχική επαφή του επιμορφούμενου με τα είδη, προκειμένου να είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει και να κατανοήσει τις βασικές αρχές που διέπουν τα στάδια της ζωής τους.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

• Περιγραφή της βιολογίας και του κύκλου ζωής των ειδών
• Διάκριση ειδών και φύλου
• Διάκριση των σχέσεων ειδών – ενδιαιτημάτων

Εισηγήτριες

κα Παναγοπούλου, κα Κασιμάτη

Παρουσιάσεις (PPTs)

1. Βιολογία των ειδών θαλάσσιων χελωνών. Οι θαλάσσιες χελώνες στην Ελλάδα
2. Ταυτοποίηση ειδών

Θεματική Ενότητα 2: Πιέσεις και απειλές

Στην ενότητα περιγράφονται οι σημαντικότερες πιέσεις και απειλές των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas και δίνονται πληροφορίες αναφορικά με τα αίτια που τις προκαλούν. Αναλύεται η έννοια των αθροιστικών πιέσεων που προκαλούνται στα θαλάσσια περιβάλλοντα και η πολυπλοκότητα που αυτές δημιουργούν. Ειδική αναφορά γίνεται στις επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή στα διάφορα στάδια της ζωής των ειδών, της μακροπρόθεσμης εξέλιξης τους με βάση τις επιπτώσεις αυτές, καθώς και των διαχειριστικών μέτρων που μπορούμε να λάβουμε προκειμένου να περιορίσουμε το δυσμενή αντίκτυπό τους. Η ενότητα παρέχει το βασικό πλαίσιο κατανόησης των φυσικών και ανθρωπογενών πιέσεων και απειλών που δέχονται τα είδη.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

• Αξιολόγηση των πιέσεων και απειλών των ειδών
• Εκτίμηση της επίδρασης των αθροιστικών πιέσεων στα είδη
• Διάκριση των περιοχών υψηλού ρίσκου των ειδών
• Εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα είδη
• Συσχέτιση της μετατόπισης κατανομής των ειδών με τα αίτια πρόκλησης της

Εισηγητές/Εισηγήτριες

κ. Δημητριάδης, κ. Μαζάρης, κα Παναγοπούλου

Παρουσιάσεις (PPTs)

1. Θαλάσσιες χελώνες και κλιματική αλλαγή
2. Αθροιστικές πιέσεις στον θαλάσσιο χώρο και επιπτώσεις στις θαλάσσιες χελώνες
3. Πιέσεις και απειλές των ειδών θαλάσσιων χελωνών

Θεματική Ενότητα 3: Παρακολούθηση, διαχείριση και προστασία

Στην ενότητα αναλύονται τα βήματα κατάρτισης, εφαρμογής και αξιολόγησης ενός σχεδίου διαχειριστικών μέτρων. Δίνονται πληροφορίες αναφορικά με τους τρόπους παρακολούθησης και καταγραφής των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και Chelonia mydas, προκειμένου για τη συλλογή δεδομένων, απαραίτητων για την τεκμηριωμένη εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων προστασίας και διατήρησής τους καθώς και για την μετέπειτα αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εφαρμοσθέντων. Αποτυπώνονται οι δράσεις που λαμβάνουν χώρα στις παραλίες ωοτοκίας, του βασικού στόχου διατήρησης των ειδών, καθώς και αυτών που σχετίζονται με την αλιεία. Δίνεται επίσης το νομικό πλαίσιο που διέπει τα είδη των θαλάσσιων χελωνών, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις θαλάσσιες χελώνες και το Εθνικό Σύστημα Εκβρασμών.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

• Περιγραφή σταδίων ενός διαχειριστικού σχεδίου δράσης
• Διάκριση των βασικών μεθόδων παρακολούθησης των ειδών
• Ορισμός του Εθνικού Σχεδίου Δράσης και του Συστήματος Εκβρασμών για τα είδη
• Εξήγηση του νέου θεσμικού πλαισίου για την προστασία των ειδών

Εισηγητές/Εισηγήτριες

κ. Sourbes, κα Παναγοπούλου, κα Θεοδώρου, κ. Φυτίλης, κα Κασιμάτη, κ. Σουρουλίδης

Παρουσιάσεις (PPTs)

1. Προσαρμοσμένη διαχείριση- Παραδείγματα καλών πρακτικών
2. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Θαλάσσιες Χελώνες – Σκεπτικό, Προτεραιότητες, Δράσεις
3. Νομικό Πλαίσιο για την Περίθαλψη Ειδών Άγριας Πανίδας (ΚΥΑ ΚΕΠΕΑΠ & Εκβρασμών)
4. Δελτίο Εκβρασμών και Οδηγίες Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών
5. Περίθαλψη Θαλάσσιων Χελωνών Κέντρο Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ
6. Ταυτοποίηση τραυμάτων
7. Monitoring, Έρευνα, Προστασία: μερικές σημαντικές έννοιες για τη διατήρηση των θαλάσσιων χελωνών
8. Προστασία των θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα: Επιτυχίες, προκλήσεις, ευκαιρίες για το μέλλον από την οπτική μιας ΜΚΟ 
9. Monitoring inductions

Θεματική ενότητα 4: Πρακτικές ενίσχυσης αντικτύπου

Στην ενότητα δίνονται βασικές πληροφορίες μεθοδολογίας αναγνώρισης και αποτύπωσης των εμπλεκόμενων μερών κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης και εφαρμογής ενός διαχειριστικού σχεδίου δράσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η πρακτική χαρτογράφησης των «παικτών» ανάλογα με την επιρροή και το ενδιαφέρον τους σε σχέση με τα σχεδιαζόμενα μέτρα. Αναφέρονται τρόποι ενίσχυσης μηχανισμών με έμφαση στην ενεργό εμπλοκή των τοπικών φορέων, προκειμένου για την επίτευξη των μέγιστων αποτελεσμάτων από την εφαρμοζόμενη πολιτική των μέτρων. Διαχειριστικές δράσεις στην προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου, αναλύονται ως παράδειγμα καλής πρακτικής.  Αποσκοπείται η ενίσχυση των ικανοτήτων στα αντικείμενα της ενότητας, των στελεχών των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που εμπλέκονται ήδη στη διαχείριση και προστασία των ειδών θαλασσίων χελωνών, καθώς και στην απόκτηση γνώσεων από άτομα που θα εμπλακούν σε έναν μελλοντικό χρόνο.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

• Διευκρίνηση του ρόλου των ενδιαφερόμενων-εμπλεκόμενων μερών, στη διαχείριση και προστασία των ειδών
• Σχεδιασμός τρόπου αποτύπωσης των ενδιαφερόμενων-εμπλεκόμενων μερών σε μια δράση που αφορά στο περιβάλλον
• Ανάλυση επιτυχημένων παραδειγμάτων μέτρων διαχείρισης

Εισηγήτριες

κα Μπαζιώτη, κα Καραμπέρου

Παρουσιάσεις (PPTs)

1. Συμμετοχή εμπλεκόμενων μερών – Stakeholders engagement
2. Εθνικό Πάρκο Στροφυλιάς και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Πελοποννήσου

Συζήτηση

Ειδικοί στόχοι διατήρησης

Χαρτογράφηση απειλών